Slow Food Life » DLACZEGO DZIKIE KOTY NIE SĄ WEGETARIANAMI FRAGMENT KSIĄŻKI METABOLICZNE IQ TWÓJ KOD DO ZDROWIA

DLACZEGO DZIKIE KOTY NIE SĄ WEGETARIANAMI
FRAGMENT KSIĄŻKI METABOLICZNE IQ TWÓJ KOD DO ZDROWIA

Kot pustynny zamieszkuje głównie obszary ubogie w roślinność i, jak sama nazwa wskazuje, pustynie. Jest niezwykle wytrzymały i odporny na skrajnie wysokie oraz niskie temperatury. Na łapach, pomiędzy poduszeczkami, ma grubą sierść, która chroni go przed oparzeniami, jednak gdy upał sięga zenitu, zwierzak zagrzebuje się w swojej jamie i czeka na bardziej znośną temperaturę. Kot pustynny może żyć na obszarach znacznie oddalonych od wody, np. na Saharze. Choć chętnie pije wodę, może obyć się bez niej przez długi czas, czerpiąc potrzebną wilgoć jedynie z pożywienia. Żywi się głównie gryzoniami, ptakami, owadami oraz gadami, jest też pogromcą węży. Mimo wyglądu kanapowej przytulanki uznawany jest za wyjątkowo efektywnego zabójcę.

Dzikie koty nie są wegetarianami, gdyż postępują zgodnie ze swoją intuicją, a ta wszelkie ich działania nakierowuje głównie na przetrwanie gatunku. Zwierzęta nie podejmują decyzji, kierując się normami społecznymi, ideologią, religią, filozofią, modą czy najnowszymi trendami. Konsumują to, do czego zostały genetycznie przystosowane, tak aby spożywany pokarm został w jak największym stopniu przekształcony w energię potrzebną im do przeżycia. Kot pustynny przypomina człowieka o MIQ białkowym. Lubi słońce, jednak w nadmiarze jest ono dla niego nie do zniesienia. Nie za bardzo lubi pić, chociaż wie, że woda jest niezbędna do przeżycia. Zaś energię i możliwość efektywnego funkcjonowania przez długi czas zapewniają mu białka i tłuszcze, a rośliny stanowią minimalną część jego pożywienia. Żywiąc się zgodnie ze swoją intuicją, pozostaje szczupły i sprawny.

A JAK JEST Z CZŁOWIEKIEM ?

Otóż rolnictwo odkryto ok. 10 000 lat p.n.e. Wcześniej pożywienie zdobywano poprzez polowania, połowy i zbieractwo. Rozwijające się rolnictwo, stopniowo zajmujące coraz większe obszary planety, zepchnęło plemiona wędrowne głównie na takie obszary, jak amazońska puszcza, afrykańska sawanna, wyspy Azji Południowo-Wschodniej oraz na Arktykę. Ustalono, że wśród plemion, takich jak Hadza, Inuici czy Tsimane nie występowały schorzenia typu nadciśnienie, choroby układu krążeniaczy miażdżyca. I jak ma się ten fakt do informacji o szkodliwości tłuszczu zwierzęcego dla organizmu ludzkiego, którą to bombarduje się opinię publiczną od wielu już lat ?

Loren Cordain z Colorado State University – autor książki Dieta paleo. Strać na wadze i żyj zdrowo dzięki diecie, do której zostaliśmy stworzeni – przeanalizował nawyki żywieniowe współczesnych kultur zbieracko-łowieckich i okazało się, że dla 73% ich przedstawicieli ponad połowę spożywanych kalorii stanowi mięso. Inuici, żyjący w warunkach zbyt ekstremalnych dla prawie wszystkich gatunków roślin, przetrwali wiele pokoleń, jedząc niemal wyłącznie mięso. Zaraz wyjaśnię, w jakim sensie właśnie mięso stanowiło jeden z głównych punktów zwrotnych w ewolucji gatunku ludzkiego.

Badania naukowe pokazują, że 2 mln lat temu właśnie białko zwierzęce przyczyniło się do rozwoju mózgu naszych przodków. Homo erectus porzucił niskokaloryczną dietę roślinną typową dla małp i zmienił swój sposób żywienia, odtąd czerpiąc energię z mięsa i szpiku. Nowa dieta dawała mu nadwyżki energii, które stały się paliwem dla jego mózgu. Nowe posiłki nie wymagały już od niego takiego trudu, jakim było trawienie włókien roślinnych. Pozostała energia mogła zostać podzielona pomiędzy trzewny układ nerwowy i mózg. W stanie spoczynku mózg człowieka zużywa 20% z całej energii wytworzonej przez organizm człowieka – dla porównania mózg małpy korzysta jedynie z 8%. Znacznie później, ok. 12 000 lat temu, człowiek odkrył zaś rolnictwo, które nieodwracalnie zmieniło zwyczaje żywieniowe naszego gatunku. Wzbogacenie sposobu odżywiania się o uprawiane zboża sprawiło, iż dieta człowieka stała się znacznie bardziej przewidywalna – można było planować zarówno zbiory, jak i zapasy. W społecznościach rolników zaczęło się rodzić więcej dzieci niż u plemion zbieracko-łowieckich, co doprowadziło do boomu demograficznego. Jednak naukowcy wciąż stawiają pytanie, czy rolnictwo faktycznie było krokiem naprzód w kwestii ludzkiego zdrowia, czy też poskutkowało jedynie nagłym przyrostem naturalnym i zwiększeniem zaludnienia planety ?

Analizy mówią o tym, że być może zyskaliśmy bezpieczeństwo żywieniowe dzięki uprawom i hodowli, jednak utraciliśmy zdrowe odżywianie i silne ciało, które zapewniał nam myśliwski tryb życia.

Clark Spencer Larsen – biolog i antropolog z Uniwersytetu Stanowego Ohio – przedstawia początki rolnictwa jako zaczątek problemów zdrowotnych człowieka. Uważa on, że monodieta – czyli jedzenie codziennie tych samych produktów – doprowadziła do rozwinięcia się próchnicy i chorób dziąseł, które zupełnie nie występowały u plemion łowieckich. Hodowane zwierzęta dawały mleko i mięso, jednak stały się również źródłem chorób zakaźnych i pasożytów. Plemiona rolników zaczęły borykać się z niedoborami żelaza, wadami rozwojowymi oraz niskim wzrostem dzieci w kolejnych pokoleniach.

Liczba mieszkańców planety rosła, jednak jakość życia i nowych nawyków żywieniowych była znacznie gorsza niż u zbieraczy i myśliwych. Larsen uważa również, że większa liczba potomstwa świadczy o możliwości posiadania dzieci przez jednostki chore. Mylne jest założenie, jakoby dieta paleolityczna składała się wyłącznie z mięsa.

Dawało ono zaledwie 30% przyjmowanej porcji kalorii. Jedynie zapotrzebowanie kaloryczne Inuitów w 99% pokrywało mięso fok, narwali i ryb. W czasach niedoborów zwierzyny plemiona łowieckie braki nadrabiały produktami zastępczymi – najczęściej były to rośliny o wysokiej zawartości skrobi, jak bulwy i maniok, a także banany oraz orzechy.

Wracając do rolników: antropolodzy odkryli, iż od czasu rozwinięcia się rolnictwa zęby, szczęki oraz twarz człowieka zmalały, a jego DNA uległo zmianie. Już wtedy pojawiła się też nietolerancja laktozy. Noworodki od zawsze trawiły mleko matki, jednak starsze dzieci nie miały okazji korzystać z tego procesu aż do pojawienia się ok. 10 000 lat temu zwierząt gospodarskich. Wtedy okazało się, że nie wytwarzają one enzymu laktazy odpowiedzialnego za rozkładanie laktozy na cukry proste. Wraz z początkiem hodowli bydła trawienie mleka okazało się potrzebne, i tak tolerancja cukru mlecznego wykształciła się u pasterzy w Europie, Afryce i na Bliskim Wschodzie, natomiast u plemion, które nie hodowały bydła – takich jak Tajowie, Chińczycy czy Indianie Pima –nie. Również pozyskiwanie energii z pożywienia wysokoskrobiowego na skutek przeżuwania nie jest możliwe dla każdego – zależy to od liczby konkretnych genów odziedziczonych po przodkach. Członkowie ludu Hadza mają więcej odpowiednich do tego genów, dzięki czemu ich ślina rozkłada skrobię, jeszcze zanim pokarm dotrze do żołądka – zupełnie odwrotnie niż u spożywających duże ilości mięsa Jakutów.

Większość badań wykazuje, że odejście od pierwotnych nawyków żywieniowych i aktywnego stylu życia nie wyszło na dobre kolejnym pokoleniom w dziejach ewolucji. Przykładowo, współcześni Majowie nieznali cukrzycy aż do lat 50. XX wieku. Epidemia tej choroby dotarła donich wraz z przejściem na zachodni styl odżywiania, a więc i z maksymalnymi dawkami cukru w diecie. Zaś Ewenkowie i Jakuci – hodowcyreniferów – opierali swoją dietę wyłącznie na mięsie i nie borykali się z chorobami układu krążenia aż do czasu upadku ZSRR. Wtedy wieluz nich trafiło do miast, gdzie zaczęli żywić się produktami dostępnymi w tamtejszych sklepach. Obecnie połowa populacji Jakutów boryka się z nadwagą, a co trzeci z nich cierpi na nadciśnienie. Podobnie sprawa wygląda u Indian – zdrowi pozostają wciąż ci, którzy „zakupy spożywcze” robią w lesie, natomiast członkowie plemion żywiący się zgodnie ze stylem krajów wysokorozwiniętych cierpią na te same choroby, które dotykają i nas.

Ludzie spożywają czerwone mięso od 2 mln lat, jednak nie bez znaczenia pozostają jego jakość, sposób hodowania zwierząt oraz siedzący tryb pracy czy forma spędzania czasu wolnego. Musimy pamiętać o tym, że nasi przodkowie nie konsumowali produktów wysokoprzetworzonych, środowisko nie było tak skażone jak dziś, ludzie zaś nie spędzali większości czasu, siedząc. Spalali ogromne ilości energii, najpierw szukając pożywienia, później przygotowując je do spożycia, a następnie ruszali w drogę, by znów coś upolować. Tak więc proponowana dziś dieta paleo nigdy nie dorówna różnorodnością pokarmów tamtej pierwotnej, my zaś nie prześcigniemy w ilości ruchu naszych dalekich przodków. Badania wykazują, że duża ilość L-karnityny pochodzącej z mięsa przy niewielkiej aktywności fizycznej prowadzi do zatykania się arterii, przynajmniej u myszy. Naszych przodków przed chorobami serca i cukrzycą chronił właśnie ruch. Antropologowie podkreślają również, że nigdy nie istniała jedna, standardowa dieta człowieka pierwotnego. Jak widać, nawyki żywieniowe i sposób łączenia przez nasz gatunek pokarmów kształtowały się na przestrzeni ostatnich 2 mln lat.

Ten fragment pochodzi z książki #MetaboliczneIQTwojkoddozdrowia, z rozdziału pierwszego. Pozostałe podrozdziały to :